บทที่ ๑ บทนำ

บทที่ ๑

บทนำ

๑.๑  ที่มาและความสำคัญ

พิธีขึ้นบ้านใหม่เป็นประเพณีที่มีมาอย่างช้านานคู่กับคนสุรินทร์โดยฝังลึกเข้าไปในจิตใจของคนเรามาตั้งแต่อดีตส่วนใหญ่คนไทยจะนับถือศาสนาพุทธ แต่ก็มีศาสนาพราหมณ์เข้ามาเกี่ยวข้องในชีวิตการเป็นอยู่ของคนไทย ทางความเชื่อ จิตใจฝังลึกในใจมาช้านานจนแยกไม่ขาดจากกัน ที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาแต่โบราณ เช่น พิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่ชาวเขมรสุรินทร์ ซึ่งเป็นพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับศาสนาพราหมณ์อย่างฝังลึกในจิตใจ ผู้นำในการประกอบพิธีกรรมต่างๆ ของท้องถิ่น ส่วนใหญ่จะเป็นผู้ที่ชุมชนให้ความนับถือ เมื่อมีการจัดพิธีดังกล่าวขึ้น คนในชุมชนที่มาร่วมพิธีจะเกิดความรักความสามัคคี มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เป็นการสร้างความเจริญรุ่งเรืองและสร้างความเป็นปึกแผ่นแก่ชุมนุมอย่างดียิ่ง(สัมภาษณ์พระครูพราหมณ์อภินันท์ มหาไม้นาคาธิบดีศรีไกรชร.วันที่ ๓ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๕๙.)

(กระทรวงวัฒนธรรม.๒๕๕๘.ออนไลน์.)ได้กล่าวไว้ว่า ปัจจุบันวัฒนธรรมและประเพณีแบบโบราณกำลังเลือนหายไป ซึ่งคนสมัยใหม่มักจะละเลย แม้จะมีการนำมาปฏิบัติอยู่บ้าง แต่ยังขาดความรู้ความเข้าใจขั้นตอนในเรื่องพิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่ชาวสุรินทร์ถิ่นเขมร จึงทำให้มีการปฏิบัติอย่างไม่ถูกต้อง ขาดความเป็นระเบียบเรียบร้อย หากหน่วยงาน หรือส่วนราชการที่มีหน้าที่ดูแลรับผิดชอบ ไม่เผยแพร่ความรู้ที่ถูกต้อง อาจทำให้วัฒนธรรมและประเพณีที่ดีงามมีความเสื่อมถอยไปเรื่อยๆ จนในที่สุดจะเลือนหายไปตามกาลเวลา วัฒนธรรมประเพณีที่ดีงามซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่นนั้น ถือว่าเป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องรวบรวมให้เป็นหนึ่งเดียว เพราะพิธีกรรมเป็นเรื่องหลักที่ต้องเรียนรู้และเข้าใจโดยถ่องแท้  คณะผู้จัดทำจึงได้คำนึงว่าพิธีกรรมแบบโบราณนี้จะ เลือนหายไปบ้างจัดพิธีไม่สมบูรณ์ ตามแบบฉบับโบราณ คณะผู้จัดทำจึงได้รวบรวมพิธีที่สมบูรณ์ไว้ เพื่อเป็นแนวทางในการศึกษาหาความรู้ในเรื่องพีกรรมขึ้นบ้านใหม่ชาวเขมรสุรินทร์

๑.๒  วัตถุประสงค์

๑.๒.๑.เพื่อศึกษาความเป็นมาของพิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่ของชาวเขมรสุรินทร์

๑.๒.๒.เพื่อศึกษาลำดับขั้นตอนพิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่ของชาวเขมรสุรินทร์

๑.๒.๓.เพื่อเปรียบเทียบความต่างของพิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่จากพิธีขึ้นบ้านใหม่ของภาคกลางของไทย

๑.๓  ขอบเขตของการศึกษาค้นคว้า

          ๑.๓.๑.ศึกษาพิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่ชาวเขมรสุรินทร์

๑.๔  นิยามศัพท์เฉพาะ

          ๑.๔.๑. พิธีกรรม หมายถึง การกระทำด้วยใจละศรัทธา แต่ในที่นี้หมายถึง พิธีกรรมการขึ้นบ้านใหม่ของชาวเขมรสุรินทร์

          ๑.๔.๒. พิธีขึ้นบ้านใหม่ หมายถึง  การกระทำพิธีที่เป็นมงคลกับอาคารบ้านเรือนที่สร้างใหม่ให้เกิดมงคลแก่ผู้ที่อยู่อาศัย แต่ในที่นี้หมายถึง การจัดพิธีกรรมโดยมีแนวปฏิบัติแบบเขมรทางสายเลือดของชาวจังหวัดสุรินทร์

 ๑.๔.๓. การอุ้มแมว หมายถึง การอุ้มแมวไว้บนมือ แต่ในที่นี้หมายถึง คนท้องที่อุ้มแมวแล้วทำเสียงแมวเดินแห่รอบบ้านใหม่ ๓ รอบ

 ๑.๔.๔. การเรียกขวัญ หมายถึง การเรียกเอาขวัญของคนป่วยให้มาอยู่กับเนื้อกับตัว แต่ในที่นี้หมายถึง การเชิญขวัญมาฉลองงานขึ้นบ้านใหม่ให้เจ้าภาพที่อุตส่าเก็บเงินสร้างบ้านจนสำเร็จได้เป็นที่อยู่อาศัย

 ๑.๔.๕. ใบไม้ผูกเสา หมายถึง การเอาใบไม้แต่ละชนิดมาผูกกับเสา แต่ในที่นี้หมายถึง การนำเอาใบไม้มงคลแต่ละชนิดมาผูกกับเสา อันได้แก่ ใบบัว ใบราชพฤกษ์ ใบทานาคา ใบกาเกาะ ใบขนุน ใบมะยม ใบมะตูม

           ๑.๔.๖. จัดเตรียมเรียนตะกาลบูชาเทพ หมายถึง โต๊ะที่ตั้งส่งของบูชาเทพอยู่ข้างนอก

           ๑.๔.๗. จวม หมายถึง  เครื่องบูชาครูของหมอพราหมณ์ ซึ่งประกอบด้วย ใบพลู ๑๖ ใบ หมาก ๔ ลูก เงิน ๒๔ บาท และดอกไม้ธูปเทียน

           ๑.๔.๘. อังกอมะเซนเตมูย หมายถึง เครื่องบูชาครูของหมอพราหมณ์ ซึ่งประกอบด้วย ข้าวสาร ๑ จาน ใบพลู ๓ ใบ เงิน ๑ บาท และเทียน ๑ เล่ม

           ๑.๔.๙. หมากธรรม  หมายถึง เครื่องบูชา ซึ่งประกอบด้วย ต้นกล้วยตัดให้พอกำมือ มีขาไม้ไผ่สี่เหลี่ยม ใบขนุน ๓ ใบ หมาก ๑ ซีก และธุป ๑ ดอก

           ๑.๔.๑๐. เป(เบิกธรณี) หมายถึง บัตรพลี ซึ่งประกอบด้วย กาบเปลือกกล้วยเอามาพับเป็น ๔,๓ เหลี่ยมจะแบ่งแนห้องข้างใน แล้วใส่ข้าวปลาอาหาร หมากพลู ขันธ์ ๕ข้างใน

           ๑.๔.๑๑. บังเปรื่อยปรำเบ็ยตึ  หมายถึง บังมาร ๘ ทิศ  ซึ่งประกอบด้วย-บายศรีปากชามเขมร,เป หมากธรรม-ภูเขาทราย,ขันธ์ ๕ 

           ๑.๔.๑๒. ภูเขาทราย หมายถึง การนำเอาทรายมาใส่ถ้วยแล้วก่อให้พูนๆเหมือนภูเขา ซึ่งประกอบด้วย หญ้าคา ๓ ต้น ใบโพธิ์ ๓ ใบ ขันธ์ ๕ ปเทียน

           ๑.๔.๑๓. ประต็วล หมายถึง เครื่องบูชาเทพชั้นสูง ซึ่งประกอบด้วย ขนมนมเนย,ไก่,น้ำเปล่า เหล้า,ขันธ์ ๕

           ๑.๔.๑๔. กระเชือข้าวเปลือก หมายถึง กระเชือ ใส่ข้าวเปลือกให้เต็ม ซึ่งประกอบด้วย เดือง,ไข่ไก่,หมากธรรม,จวม อังกอมะเซนเตนมูย

           ๑.๔.๑๕. เดือง หมายถึง ขวานบินเป็นเหล็กแหลมไว้ฉลุไม้คล้ายเสียม

๑.๕  ระยะเวลาในการดำเนินการ

          ตั้งแต่วันที่ ๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ –วันที่ ๓๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๙