พิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่ จังหวัดสุรินทร์: บทที่ ๔ ผลการศึกษาและอภิปรายผลการศึกษา

บทที่ ๔

ผลการศึกษาและอภิปรายผลการศึกษา

จากการศึกษา เรื่อง พิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่จากเขมรสุรินทร์ ในการจัดทำโครงงานในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์หลัก เพื่อต้องการอนุรักษ์ สืบทอดพิธีกรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ดีงามของชาวสุรินทร์ไว้ให้แก่ลูกหลานรุ่นหลังได้เรียนรู้ต่อไป

๔.๑ ที่มาและความเป็นมาของพิธีกรรม

พิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่ของชาวเขมรสุรินทร์ไม่ปรากฏแน่ชัดว่ามีที่มาอย่างไร แต่โดยทั่วไปเชื่อว่ามีความเป็นมาของชาวเขมรที่อพยพเข้ามาตั้งถิ่นบานในจังหวัดสุรินทร์ทำให้ชาวสุรินทร์ได้มีการกระทำพิธีตามแบบชาวเขมรทำให้พิธีกรรมเหล่านั้นปลูกฝังเข้าไปในจิตใจของชาวสุรินทร์มาช้านาน

พิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่ หมายถึง พิธีที่กระทำขึ้นสำหรับที่อยู่อาศัยแห่งใหม่เพื่อปัดเป่าสิ่งดีออกจากอาคารบ้านเรือนสำหรับการอยู่อาศัยของเจ้าของบ้านให้มีความสุข

พิธีกรรม คือ การกระทำที่คนเราสมมติ ขึ้น เป็นขั้นเป็นตอน มีระเบียบวิธี เพื่อให้เป็นสื่อหรือหนทางที่จะนำมาซึ่งความสำเร็จในสิ่งที่คาดหวังไว้ ซึ่งทำให้เกิดความสบายใจและมีกำลังใจที่จะดำเนินชีวิตต่อไป เช่น พิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา หรืออีกนัยหนึ่ง พิธีกรรม หมายถึง พฤติกรรม ทีมนุษย์พึงปฏิบัติต่อความเชื่อทางศาสนาของตนเองไม่ว่าจะเป็นศาสนาใดๆ ก็ตามต่างก็มีการปฏิบัติต่อศาสนาของตน ตามความเชื่อและความศรัทธาของตนเองในแต่ละศาสนาจึงก่อให้เกิดเป็น “พิธีกรรม” ทางศาสนาด้วยความเชื่อและความศรัทธา(WWW.เกร็ดความรู้.com. ๑๕ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๙)

๔.๒ พิธีกรรมทั้งหมดสรุปได้ว่า

พิธีกรรมต่างๆไม่ว่าจะเป็นพิธีกรรมขึ้นบ้านใหม่ พิธีแต่งงาน พิธีโกนจุก พิธีบวชนาค พิธีบายศรี พิธีศพ และพิธีกรรมทุกอย่างนั้นจะประกอบไปด้วย วัน เวลาอันเป็นมงคลฤกษ์และจะมาเกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาด้วย และที่เป็นของคู่กับสังคมไทยคือ พราหมณ์ ในหลายๆพิธีจะมีพราหมณ์มาเกี่ยวข้องในพิธีกรรม ตั้งแต่สมัยโบราณดังเห็นได้ในงานพระราชพิธี ดังเช่น พิธีตรียัมปวาย พิธีพลีสุกรรมของพรหมสถาน พิธีจรดพระนังคันแรกนาขวัญ พิธีพุทธาภิเสก อันทุกอย่างเรียกได้ว่า พิธีกรรม

ตารางที่ ๑ ความแตกต่างระหว่างพิธีกรรมการขึ้นบ้านใหม่ของชาวเขมรสุรินทร์กับภาคกลาง

ความต่างของพิธีกรรม	พิธีกรรมการขึ้นบ้านใหม่ของชาวเขมรสุรินทร์	พิธีกรรมการขึ้นบ้านใหม่ของชาวภาคกลางของไทย
๑.ผู้ประกอบพิธีกรรม	หมอพราหมณ์	พระสงฆ์
๒.สิ่งของที่ต้องเตรียม	๑ จัดเตรียมเรียนตะกาลบูชาเทพ -ร่ม,เสื่อ หมอน ฟูก,ผ้าไหม,ภูเขาทราย,จวม อังกอมะเซนเตมูย(เครื่องบูชาครู),หมากธรรม เป(เบิกธรณี),บายศรีปากชามเขมร ๒ บังเปรื่อยปรำเบ็ยตึ บังมาร ๘ ทิศ -บายศรีปากชามเขมร,เป หมากธรรม-ภูเขาทราย,ขันธ์ ๕ ๓ โรงพิธีในบ้าน -ต้นกล้วย ต้นอ้อย ดาบ ปืนลูกซองยาว(ผูกกับเสา),บายศรีต้น ๗ ชั้น,บายศรีถาด บายศรีปากชามเขมร-ประต็วล(เครื่องบูชาเทพชั้นสูง),ขนมนมเนย,ไก่,น้ำเปล่า เหล้า,ขันธ์ ๕ –กระเชือข้าวเปลือก,เดือง(เป็นเหล็กแหลมไว้ฉลุไม้คล้ายเสียม),ไข่ไก่,หมากธรรม,จวม อังกอมะเซนเตนมูย(เครื่องบูชาครู) -เตรียมฟูกเรียกขวัญ,เต้าปูน,กรรไกรตัดหมาก,ธูป เทียน ขันธ์ ๕ ๔ เปจรุงมีประเตียะ(สังเวยไหว้มุมบ้าน) -เปเปรือย ๔ เหลี่ยม ใส่อาหารหมากพลู,บายศรีปากชามเขมร,หมากธรรม ๕ ตามเสาบ้านจะมีใบไม้มงคลผูกตามเสา -ใบไทร,ใบกาเกาะ,ใบราชพฤกษ์,ใบบัว,ใบทานาคา(เพรื่อยยา),กล้วย ข้าวต้มมัดพวง ๖ หน้าประตูบ้าน จะมีใบไม้มงคลผูกอยู่และจะมีฝาหม้อดินเผาโบราญ กับไม้เลี้ย ๗ ปร็องกะลี (เบิกแม่ธรณี) -เป ๓ เหลี่ยม ๔ เหลี่ยม(เบิกธรณี) ใส่ ถั่ว,เผือก,มัน,มะพร้าวขูด,งา,หมากพลู,กล้วย,อ้อย,อาหาร,แป้งปั้นเป็นรูปพระแม่ธรณี,หมากธรรม,ขันธ์ ๕	ดอกไม้ธูปเทียน พระพุทธรูป ผลไม้และไม้มงคลต่างๆ ซึ่งจะนำเอาใช้สำหรับการไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ในที่นี้อาจจะมีการบวกรวมกับขนมไทยที่มีชื่อเป็นมงคลรวมอยู่ด้วย ไม่ว่าจะเป็น ทองหยิบ ทองหยอด และทองเอก เป็นต้น -ต่อมาคือบุคคลที่ควรมีในงานคือผู้อาวุโส โดยส่วนใหญ่จะเลือกใช้เป็นผู้ชายซึ่งจะง่ายต่อการถวายของให้แก่พระและเป็นผู้ถือพระพุทธรูป โดยผู้อาวุโสที่เลือกนั้นจะต้องเป็นคนที่ผู้คนให้ความเคารพนับถือด้วย ในขั้นตอนที่สำคัญคือจะให้ผู้อาวุโสชายถือพระพุทธรูปเข้าสู่ตัวบ้าน ถือว่าเป็นผู้นำ จากนั้นคนอื่นๆ ให้เดินตามเข้าไป เชื่อกันว่าการกระทำเช่นนี้จะทำให้บ้านที่สร้างเสร็จมีความร่มเย็นเป็นสุข จากนั้นจึงนำเอาพระไปตั้งไว้ยังหิ้งพระที่จัดเตรียมเอาไว้ พระสงฆ์ที่นิมนต์มาควรนิมนต์มาก่อนวันทำบุญไม่น้อยไปกว่า ๕ วัน โดยให้เลือกระหว่าง ๕,๖ หรือ ๙ รูป เพื่อความเป็นสิริมงคล พร้อมด้วยการจัดโต๊ะหมู่บูชา มีผ้าขาว กระถางธูปและเชิงเทียน โดยจัดให้โต๊ะหมู่อยู่ด้านขวาของพระสงฆ์ -อย่าลืมก่อนเริ่มพิธีกรรมควรมีการบอกกล่าวเจ้าที่เจ้าทางบริเวณนั้นว่าจะขอเข้ามาอยู่อาศัย เพื่อช่วยให้ท่านปกปักรักษา ให้บ้านอยู่เย็นเป็นสุข มีแต่ความเจริญรุ่งเรือง และปลอดภัยจากอันตรายทั้งปวง บางบ้านตามชนบทยังมีความเชื่อเกี่ยวกับผีบ้านผีเรือนด้วย โดยเฉพาะตามเสาบ้าน เชื่อกันว่ามีผีสิงห์สถิตอยู่ จึงจะมีการเตรียมกระทงใบตองขนาดเล็ก ใส่อาหารคาวหวาน เหล้า และบุหรี่ตั้งเอาไว้บริเวณเสาเพื่อทำการเซ่นให้ผีบ้านผีเรือนออกมากินอาหาร ที่สำคัญอย่าลืมจัดให้อาสน์สงฆ์อยู่สูงกว่าเหล่าฆราวาส มีการเตรียมแก้วน้ำ กระโถน และปัจจัยเอาไว้ด้วย โดยทั่วไปก็จะมีการล้อมสายสิญจน์รอบบ้านเอาไว้ในขณะทำพิธี เพื่อให้ภายในบ้านปลอดภัยจากสิ่งชั่วร้าย
๓.ลำดับการประกอบพิธีกรรม	๑.แขกที่มาร่วมงานจะร่วมช่วยกันแห่รอบบ้าน โดยแต่ละคนจะถือไซดักปลา แห สุ่ม กระเชอ กระบุงข้าวเปลือก ฟูก หมอน เป็นต้น โดยมีหมอพราหมณ์เป็นนำแห่ เพื่อเป็นสิ่งของทำมาหากินให้บ้านเจริญสมบูรณ์จากนั้นจะพากันขึ้น ๒.ไปทำพิธีในบ้านเซ่นผีบอกปู่ย่า ๓.หมอพราหมณ์จะสวดทำพิธีเรียกขวัญบูชาพลียกรรมสวดมงคล สวดระงับบ้าน สวดเสริมชัย ๔.จากนั้นแขกผู้ร่วมงานผูกขวัญให้เจ้าภาพ ๕.สาปดาร(รำบูชาเทพพลียกรรมสังเวย) ๓ รอบ โดยมีหมอพราหมณ์เป็นผู้พารำ แขกคนไหนอยากรำก็ร่วมรำได้ ๖.เจ้าภาพยกขันธ์ครูไหว้หมอพราหมณ์เป็นอันเสร็จพิธี	๑.เจ้าอาวาสและพระสงฆ์ที่นิมนต์มาจะเดินทางมาที่บ้านตามจำนวนเลขคี่ที่เลือกไว้ขึ้นเพื่อเข้าสู่ขั้นตอนการเจริญพระพุทธมนต์พร้อมมัคทายก ๒.เจ้าภาพจะทำการจุดเทียนเพื่อบูชาพระรัตนตรัย ส่วนพิธีกรหรือมัคทายกจะเป็นผู้เริ่มนำสวดกล่าวคำบูชาพระ กราบพระ และอาราธนาศีลตามด้วยการให้ศีลจากพระสงฆ์ ๓.เข้าสู่ขั้นตอนอาราธนาพระปริตร และพระสงฆ์จะเริ่มเจริญพระพุทธมนต์ เจ้าภาพจะจุดเทียนน้ำมนต์เมื่อพระสงค์สวดถึงในท่อน “อเสวนา จะ ฯลฯ” ๔.หลังจากเจริญพระพุทธมนต์จบ เจ้าภาพจะต้องทำการถวายภัตราหารหรือเพลแก่พระสงฆ์บริเวณด้านหน้า พิธีกรจะเป็นผู้กล่าวนำคำถวายข้าวแด่พระสงฆ์ จากนั้นก็จะต้องรอให้พระสงฆ์ฉันภัตราหารเสร็จจึงเข้าสู่พิธีการต่อไป ๕.เข้าสู่ขั้นตอนที่เจ้าภาพถวายเครื่องไทยธรรมแก่พระสงฆ์และอนุโมทนาบุญ ๖.เจ้าภาพทำการกรวดน้ำตามด้วยการรับศีลรับพรเป็นลำดับต่อไป ๗.พระสงฆ์ผู้เป็นประธานจะทำการประพรมน้ำมนต์พระพุทธมนต์เป็นอันเสร็จพิธี